Και μετά τον τοκετό... Χρήσιμες συμβουλές

Dr Ιωάννης Σταματίου
Μαιευτήρας –Γυναικολόγος, Συνεργάτης ΙΑΣΩ

Μετά τον τοκετό οι τεράστιες προσαρμοστικές αλλαγές που συνέβησαν σε διάστημα 9 μηνών αντιστρέφονται σε διάστημα μόλις 6 εβδομάδων. Έτσι αμέσως μετά τον τοκετό η μήτρα μπορεί να ψηλαφηθεί στο ύψος του ομφαλού και ζυγίζει 1000 γραμμάρια ενώ έξι εβδομάδες αργότερα ζυγίζει μόλις 150 γραμμάρια και δεν είναι πια ψηλαφητή από την κοιλιά¹.

Όσο λοιπόν μειώνεται ο όγκος της μήτρας παρατηρείται μία έκκριση από τον κόλπο η οποία αρχικά είναι σαν βαριά περίοδος και προοδευτικά γίνεται όλο και πιο ανοιχτόχρωμη για να καταλήξει δύο εβδομάδες αργότερα λευκή χωρίς πρόσμειξη αίματος. Τα λόχεια, όπως ονομάζεται αυτή η έκκριση, δημιουργούνται από την απόρριψη από την μήτρα της εσωτερικής της επένδυσης που αποκαλείται φθαρτός και την αναγέννηση του φυσιολογικού της επιθηλίου που θα αποβάλλεται κάθε μήνα, του ενδομητρίου. Αν τα λόχεια παραμένουν αιματηρά για πολλές ημέρες η είναι δύσοσμα θα πρέπει να ενημερώσετε τον μαιευτήρα σας γιατί μπορεί να υπάρχει φλεγμονή στο εσωτερικό της μήτρας².

Τα οφέλη

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο θηλασμός προσφέρει πολλαπλά οφέλη στο νεογνό και την μητέρα ιδιαίτερα κατά τους πρώτους 3 μήνες της ζωής του. Το μητρικό γάλα περιέχει πρωτεΐνες, γαλακτόζη, νερό και λίπη. Αποτελεί ιδεώδη τροφή που θωρακίζει το νεογνό έναντι λοιμώξεων και αλλεργικών αντιδράσεων, καθώς μεταφέρονται αντισώματα όπως ανοσοσφαιρίνες ΙgA που προστατεύουν το έντερο του νεογνού από τη προσκόλληση στα κύτταρα του βλεννογόνου διαφορών βακτηριδίων όπως το κολοβακτηρίδιο. Ο θηλασμός αναπτύσσει την σχέση της μητέρας με το νεογνό αλλά υποβοηθά και την απώλεια βάρους μετά τον τοκετό³.

Οι γόνιμες μέρες

Σε ότι αφορά τις μη θηλάζουσες γυναίκες οι ωοθήκες αναπτύσσουν το πρώτο ωοθυλάκιο περίπου 30 ημέρες μετά τον τοκετό με αποτέλεσμα να ακολουθήσει η έμμηνος ρήση 15 μέρες μετά. Αντίθετα στις θηλάζουσες γυναίκες αυτό μπορεί να καθυστερήσει για μήνες η και έτη ανάλογα με την ένταση και τη διάρκεια του θηλασμού και είναι φυσιολογική γιατί οφείλεται στην αύξηση της προλακτίνης στο αίμα, ορμόνης που είναι υπεύθυνη για την παραγωγή του γάλακτος.

Οι γόνιμες ημέρες λοιπόν μπορεί να επανέλθουν πριν την πρώτη περίοδο και έτσι η χρήση κάποιας από τις γνωστές μεθόδους αντισύλληψης κρίνεται επιβεβλημένη. Η σεξουαλική δραστηριότητα πρέπει να αποφεύγεται για τις πρώτες 6 βδομάδες μετά τον τοκετό με σκοπό την πλήρη επούλωση του τραύματος και την παύση των λόχιων που σηματοδοτούν την επούλωση του εσωτερικού της μήτρας. Σε μη θηλάζουσες μητέρες η χρήση αντισυλληπτικών δισκίων υπό προϋποθέσεις αποτελεί ίσως την καλύτερη μέθοδο προστασίας.

Τα οιστρογόνα των αντισυλληπτικών όμως μπορεί να μειώσουν την παραγωγή προλακτίνης και να σταματήσουν την παραγωγή γάλακτος. Έτσι για τις θηλάζουσες καλύτερη λύση αποτελεί η μηχανική αντισύλληψη όπως η χρήση προφυλακτικού ή η τοποθέτηση ενδομητρίου σπειράματος⁴.

Στην περίπτωση κατά την οποία η γυναίκα δεν θέλει να θηλάσει το νεογνό της ή εάν ο θηλασμός αντενδείκνυται η αναστολή της γαλουχίας γίνεται με χορήγηση βρωμοκρυπτίνης ή εναλλακτικά καμπεργολίνης σε μια δόση από το στόμα εφάπαξ⁵.

Η καθαριότητα

Η καθαριότητα ιδιαίτερα των έξω γεννητικών οργάνων και των μαστών είναι επιβεβλημένη πολλές φορές την ημέρα για την αποφυγή λοιμώξεων των μαστών (μαστίτιδα), του εσωτερικού της μήτρας (ενδομητρίτιδα) και της ουροδόχου κύστης (κυστίτιδα).

Το έντερο

Η φυσιολογική λειτουργία του εντέρου συνήθως επανέρχεται την δεύτερη μέρα μετά τον τοκετό και υπό σωστή διατροφή συνεχίζεται κανονικά.

Το δέρμα

Όσον αφορά τον δέρμα η επάνοδος στην φυσική ελαστικότητα γίνεται βραδέως ενώ η αποκατάσταση των ορθών κοιλιακών μυών υποβοηθείται από την σωματική άσκηση. Οι ραβδώσεις του δέρματος – ραγάδες αποχρωματίζονται σταδιακά σε διάστημα εβδομάδων όμως παραμένουν μόνιμα ανάλογα με τον τύπο δέρματος κάθε γυναίκας.